Nazwisko, obok imienia i wizerunku, jest istotną częścią marki osobistej – sygnalizuje pochodzenie, buduje zaufanie i w wielu branżach staje się rozpoznawalnym znakiem towarowym. Nazwisko przedsiębiorcy czy eksperta staje się marką samą w sobie. I tutaj nagle pojawia się kwestia zmiany nazwiska, które w naszym kręgu kulturowym, dotyczy większości kobiet. W kontekście pani bizneswoman, zmiana nazwiska nie jest jedynie formalnością prawną, lecz operacją na reputacji i bazie klientów.
Jako że na biznesie chcemy się skupić, to dzisiaj poruszymy nie zmianę nazwiska ze względu na ślub, ale ze względu na rozwód. Choć wiąże się przede wszystkim z decyzjami emocjonalnymi, ma również wymiar prawny i biznesowy. Właśnie w tym kontekście warto przyjrzeć się przepisom regulującym przywrócenie nazwiska po rozwodzie oraz analizować ich wpływ na wizerunek i funkcjonowanie w świecie zawodowym.
Wyjaśnimy, jak zmienia się prawo od 8 października 2025 r., dlaczego ustawodawca wydłużył termin na złożenie oświadczenia oraz jakie konsekwencje ma ta nowelizacja dla osób aktywnych zawodowo.
Znaczenie nazwiska w karierze i biznesie
Dla wielu przedsiębiorców i specjalistów nazwisko staje się elementem marki – widnieje na materiałach promocyjnych, w nazwie firmy lub podpisie mailowym. Zmiana nazwiska może mieć wymierne skutki dla rozpoznawalności brandu, dlatego decyzja o jego zachowaniu po rozwodzie jest często przemyślana pod kątem strategii marketingowej.
W Polsce liczba rozwodów pozostaje wysoka – w 2023 r. sądy orzekły około 56 892 rozwodów. Wiele z tych osób prowadzi działalność gospodarczą lub pracuje na stanowiskach, na których nazwisko stanowi ważny nośnik zaufania.
Przed 2025 r. prawo przewidywało tylko trzymiesięczne okno, w którym można było wrócić do nazwiska sprzed ślubu. Krótki termin był krytykowany jako nieadekwatny do realiów, bo w praktyce przedsiębiorcy musieli w krótkim czasie podjąć decyzję, czy zmienić nazwisko we wszystkich dokumentach firmowych i materiałach marketingowych. W niniejszym artykule podpowiadamy, jak zaplanować tę operację, aby nie zaszkodziła marce, oraz co mówi prawo o zachowaniu lub zmianie nazwiska po rozwodzie.
Trzymiesięczny termin do 7 października 2025 r. – jak funkcjonowały dotychczasowe przepisy
Do tej pory art. 59 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (KRO) pozwalał osobie, która w chwili zawarcia małżeństwa zmieniła nazwisko, na powrót do nazwiska sprzed ślubu tylko w terminie trzech miesięcy od daty uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Oświadczenie o powrocie do dawnego nazwiska składano osobiście przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego (USC) lub konsulem, a termin był terminem zawitym (nie podlegał przedłużeniu ani przerwaniu).
Krótkie trzy miesiące stawiały rozwiedzionych w sytuacji niepewności: kto nie złożył oświadczenia na czas, musiał przechodzić długotrwałe postępowanie administracyjne na podstawie ustawy o zmianie imion i nazwisk z 2008 r., które wymaga uzasadnienia ważnymi powodami.
Dla przedsiębiorców oznaczało to konieczność natychmiastowego zrewidowania wszystkich materiałów firmowych, wizytówek, papierów firmowych, stron internetowych i umów – w przeciwnym razie musieli pozostać przy nazwisku małżeńskim przez kolejne lata.
Krótkie okno czasowe nie uwzględniało także emocjonalnego i organizacyjnego chaosu towarzyszącego rozwodowi. Wielu zainteresowanych dowiadywało się o możliwości zmiany nazwiska dopiero po upływie terminu, ponieważ odpis wyroku często był doręczany do USC z opóźnieniem.
Nowelizacja z 24 czerwca 2025 r. – roczny termin na powrót do dawnego nazwiska od 8 października 2025 r.
W odpowiedzi na postulaty samorządów oraz środowiska prawników ustawodawca przyjął ustawę z 24 czerwca 2025 r., która modyfikuje art. 59 KRO. Nowe przepisy weszły w życie 8 października 2025 r. i wydłużyły okres na złożenie oświadczenia o powrocie do nazwiska sprzed ślubu z trzech miesięcy do jednego roku.
W praktyce oznacza to, że osoby, których 3‑miesięczny termin na złożenie oświadczenia nie upłynął do 8 października 2025 r., automatycznie zyskają dodatkowy czas – ich termin zostanie wydłużony do 12 miesięcy. Jest to szczególnie ważne dla osób, które w dniu wejścia w życie nowelizacji będą w trakcie biegu starego terminu.
Co istotne, wydłużony termin pozostaje nadal terminem zawitym. Oznacza to, że po jego upływie jedyną drogą będzie skorzystanie z procedury administracyjnej zgodnie z ustawą o zmianie imion i nazwisk.
Sama procedura złożenia oświadczenia pozostaje bez zmian: oświadczenie należy złożyć osobiście w USC lub w konsulacie, a do wniosku dołącza się dowód tożsamości i prawomocny wyrok rozwodowy. Zmiana nazwiska po rozwodzie to uprawnienie, a nie obowiązek – eks‑małżonek nie może wymusić na drugiej stronie powrotu do dawnego nazwiska.
Dlaczego ustawodawca wydłużył termin?
Debata publiczna wokół nowelizacji ujawniła wiele praktycznych problemów, z którymi zmagali się rozwodzący się małżonkowie. Zgłoszone uwagi i postulaty, m.in. Stowarzyszenia Urzędników Stanu Cywilnego, skłoniły ustawodawcę do przedłużenia terminu, aby procedura odpowiadała realiom życia i gospodarki.
W dotychczasowej regulacji często dochodziło do sytuacji, w której małżonkowie nie zdążyli złożyć oświadczenia, bo wyrok rozwodowy docierał do USC dopiero po kilku miesiącach. Ponadto wielu rozwiedzionych potrzebowało więcej czasu, aby ochłonąć emocjonalnie i ocenić konsekwencje zmiany nazwiska dla kariery i relacji z dziećmi. Zmienione przepisy przyznają większą elastyczność. Poniżej przedstawiamy najczęściej wskazywane powody, dla których termin został wydłużony:
- Opóźnienia w doręczaniu prawomocnych wyroków rozwodowych do USC i do samych zainteresowanych.
- Niska świadomość społeczna – mało kto wiedział, że na zmianę nazwiska są tylko trzy miesiące.
- Potrzeba czasu na podjęcie decyzji i pogodzenie się z sytuacją życiową; często rozwód wiąże się z traumą i reorganizacją życia osobistego.
- Kwestie logistyczne – choroba, wyjazd za granicę lub obowiązki zawodowe uniemożliwiały złożenie oświadczenia w terminie.
Do kogo adresowana jest nowelizacja i kogo nie obejmuje?
Prawo do powrotu do nazwiska sprzed ślubu przysługuje tylko temu małżonkowi, który przy zawarciu związku małżeńskiego przyjął nazwisko współmałżonka lub dodał je do własnego. Oznacza to, że druga strona nie może żądać zmiany nazwiska byłego partnera – pozostaje to wyłącznie w gestii osoby uprawnionej.
Nowelizacja nie zmienia katalogu osób uprawnionych – dzieci urodzone w trakcie małżeństwa nadal nie mogą powrócić do nazwiska jednego z rodziców w trybie art. 59 KRO. W ich przypadku ewentualna zmiana nazwiska wymaga odrębnego postępowania sądowego za zgodą drugiego rodzica i sądu opiekuńczego.
Warto podkreślić, że przywrócenie nazwiska po rozwodzie jest opcją, a nie obowiązkiem. Wielu przedsiębiorców i ekspertów decyduje się zachować dotychczasowe nazwisko ze względu na rozpoznawalność marki i chęć zachowania spójności w oczach klientów.
Jeżeli 3‑miesięczny termin na złożenie oświadczenia upłynie przed 8 października 2025 r., nowelizacja nie przywróci utraconego uprawnienia. Ustawodawca przewidział jedynie, że biegnące terminy wydłużą się do roku, ale przepadłe uprawnienia nie zostaną reaktywowane.
Jak zmienić nazwisko po rozwodzie – instrukcja krok po kroku
Przeprowadzenie zmiany nazwiska w terminie rocznym wymaga dobrej organizacji, zwłaszcza gdy posiadamy firmę, budujemy markę osobistą lub pracujemy w branży regulowanej. Poniższa instrukcja ułatwi przejście przez procedurę zgodnie z prawem i w harmonii z potrzebami biznesu.
Pamiętaj, że samo złożenie oświadczenia jest stosunkowo proste, ale konsekwencje dla dokumentów zawodowych, stron internetowych i kont w mediach społecznościowych są szerokie. Oto kroki, które należy wykonać:
- Sprawdź termin i przygotuj dokumenty. Zacznij od dokładnego ustalenia daty uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Od tej daty biegnie roczny termin na złożenie oświadczenia. Przygotuj dowód osobisty lub paszport oraz odpis prawomocnego wyroku.
- Umów wizytę w USC lub konsulacie. Oświadczenie o powrocie do nazwiska składa się osobiście przed kierownikiem USC lub przed konsulem, jeżeli przebywasz za granicą. W wielu gminach konieczne jest wcześniejsze umówienie wizyty.
- Złóż oświadczenie i opłać czynność. W USC wypełnia się krótki formularz, w którym wskazuje się nowe/ stare nazwisko. Opłata skarbowa wynosi 11 zł, natomiast w polskim konsulacie za granicą około 50 EUR.
- Zmień dokumenty i dane firmowe. Po przyjęciu oświadczenia USC sporządza protokół i przekazuje go do USC prowadzącego akt małżeństwa w celu dokonania wzmianki; następnie można uzyskać odpis aktu z aktualnym nazwiskiem, z którym można wymienić dowód osobisty, paszport, prawo jazdy, a także zaktualizować informacje w KRS, CEIDG lub ZUS, na pieczątkach, fakturach i w bazach klientów. Dla przedsiębiorców ważne jest także uaktualnienie strony internetowej, profili w mediach społecznościowych i materiałów marketingowych.
- Komunikacja z partnerami biznesowymi. Ostatni krok to odpowiednia komunikacja – warto powiadomić partnerów, kontrahentów oraz klientów o zmianie nazwiska. W profesjonalnych relacjach transparentność wzmacnia zaufanie i zapobiega nieporozumieniom.
Konsekwencje zmiany nazwiska dla firmy i marki osobistej
Zmiana nazwiska po rozwodzie to nie tylko czynność w USC, lecz proces, który wymaga od przedsiębiorcy koordynacji w wielu obszarach. Wizerunek, reputacja i zasięg marki osobistej mogą zostać zagrożone, jeśli informacja o zmianie nie dotrze do klientów lub jeśli w sieci pojawi się niespójny branding.
Po pierwsze, nazwa firmy, domena internetowa i adres e‑mail często zawierają nazwisko. Zmiana wymaga sprawdzenia dostępności nowych domen i ewentualnej rejestracji nowych nazw. Po drugie, należy zaktualizować wszelkie umowy, pełnomocnictwa i licencje, aby uniknąć problemów przy rozliczeniach i kontrolach.
Eksperci radzą, aby przed złożeniem oświadczenia przygotować plan komunikacyjny: ustalić, kiedy i w jakiej formie poinformować pracowników, kontrahentów i media. Dobrą praktyką jest czasowe korzystanie z podwójnego oznaczenia – w podpisie mailowym można umieścić oba nazwiska, aby klienci nie mieli wątpliwości, z kim korespondują.
W przypadku marek osobistych, takich jak trenerzy biznesu czy doradcy finansowi, warto rozważyć pozostanie przy dotychczasowym nazwisku ze względu na rozpoznawalność marki. To legalne i dopuszczalne – prawo daje wybór, a decyzję należy dostosować do strategii zawodowej.
Przygotuj się na zmiany – praktyczne porady
Otrzymując dłuższy, roczny termin, warto wykorzystać go na przygotowanie kompleksowego planu. Przede wszystkim przeanalizuj wszystkie miejsca, w których pojawia się Twoje nazwisko: w treści umów, w aktach prawnych firmy, w mediach społecznościowych, w Google i na wizytówkach. Stworzenie listy ułatwi wdrożenie spójnej zmiany.
Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, skonsultuj się z księgowym i prawnikiem, aby mieć pewność, że zmiana nazwiska nie wpłynie na ważność podpisywanych dokumentów i pełnomocnictw. W branżach regulowanych – jak medycyna, prawo czy finanse – aktualizacja danych w rejestrach zawodowych jest niezbędna, aby kontynuować działalność bez przeszkód.
Warto również rozważyć, czy powrót do dawnego nazwiska może wpłynąć na zaufanie klientów i interesariuszy. Budowanie marki osobistej trwa latami, dlatego czasem zachowanie „małżeńskiego” nazwiska jest korzystniejsze. Jeżeli zdecydujesz się na zmianę, odpowiednio zaplanuj rebranding, aby uniknąć dezorientacji rynku.
Ostateczna decyzja powinna być połączeniem aspektów prawnych, zawodowych i osobistych. Dłuższy termin pozwoli przeprowadzić analizę i konsultacje, dzięki czemu zmiana nazwiska po rozwodzie będzie świadomym wyborem, a nie działaniem pod presją czasu.
Podsumowanie
Nowelizacja art. 59 KRO daje rozwiedzionym małżonkom więcej swobody i czasu na podjęcie decyzji o powrocie do nazwiska sprzed ślubu. Wydłużenie terminu z trzech miesięcy do jednego roku obowiązujące od 8 października 2025 r. ma znaczenie nie tylko psychologiczne, lecz także praktyczne i biznesowe.
Osoby prowadzące firmy i budujące markę osobistą zyskują czas na przeprowadzenie analizy i zaplanowanie rebrandingu. Nadal jednak obowiązuje zasada, że oświadczenie należy złożyć osobiście w USC lub konsulacie, a termin ma charakter zawity – po jego upływie pozostaje jedynie ścieżka administracyjna.
Dłuższy termin jest odpowiedzią na realne problemy: opóźnienia w doręczaniu wyroków, brak świadomości przepisów i konieczność uporządkowania spraw zawodowych. Dzięki temu decyzja o zmianie nazwiska będzie bardziej przemyślana, a wizerunek przedsiębiorcy lepiej zabezpieczony.
Zmiana nazwiska po rozwodzie nie jest obowiązkiem – warto traktować ją jako narzędzie do budowania nowego etapu życia i kariery. Najważniejsze jest, aby pamiętać o terminach i dokonać wyboru, który będzie korzystny zarówno dla sfery prywatnej, jak i zawodowej.
tm, Zdjęcie z Pexels (autor: cottonbro studio)
Źródła:
Ustawa z dnia 24 czerwca 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy. ISAP.